Stary Gaj jest jedną z ostatnich ostoi zieleni w mieście Lublin tak dużych walorach przyrodniczych i turystycznych. Ten las, lezący na południu miasta pełni niezwykle ważne funkcje społeczne i ekologiczne. Sprawa Starego Gaju rozpoczęła się na początku stycznia 2021. To wtedy mieszkańcy zaalarmowali media, a media opublikowały serię artykułów i zdjęć z prowadzonych wycinek "tzw. trzebieży późnych". Wycinki w Starym Gaju zmobilizowały mieszkańców i mieszkanki do protestów. W treści tego artykułu przedstawimy chronologię i najważniejsze działania podejmowane w obronie Starego Gaju
1. Wycinki
Jeden z pierwszych artykułów, który poruszył temat wycinek w Starym Gaju opublikował 7 stycznia 2021 Dziennik Wschodni: https://www.dziennikwschodni.
Nadleśnictwo tłumaczyło, że na przełomie grudnia 2020 i stycznia 2021 prowadziło w lesie trzebież późną oraz zaplanowało w najbliższym czasie kolejne cięcia na terenie ponad 50 hektarów.
2. Petycja
8 stycznia opublikowaliśmy petycję w obronie Starego Gaju: https://naszademokracja.pl/
W petycji domagaliśmy się wstrzymania zaplanowanych wycinek, ograniczenia ilości cięć, wzięcia odpowiedzialności za Stary Gaj przez władze Lublina, objęcia ochroną oddziałów 177 i 178 oraz uwzględnienia społecznych funkcji lasu w planowanym Planie Urządzenia Lasu na lata 20201-2030. Petycja w niecałe dwa tygodnie osiągnęła ponad 2 i pół tysiąca podpisów. Otrzymaliśmy mnóstwo słów wsparcia oraz głosów oburzenia lokalnej społeczności.
3. Oddziały 177 i 178
Najcenniejsze przyrodniczo w lesie Stary Gaj są oddziały 177 i 178, w tym. tzw. Lipowa Dolina. Te tereny noszą cechy lasu pierwotnego, posiadają okazałe starodrzewia i pomniki przyrody. O nadanie statusu pomnika przyrody 32 drzewom ze Starego Gaju wnioskowało w czerwcu 2020 Towarzystwo Dla Natury i Człowieka. Wspólnie z przedstawicielami Nadleśnictwa Świdnik i Urzędu Miasta Lublin przeprowadzona została wizja lokalna. Do dalszej procedury objęcia drzew ochroną pozytywnie zaopiniowano tylko 7 drzew. Ze szczegółami można zapoznać się tutaj: https://www.dziennikwschodni.
4. Prezydent Miasta Lublin
11 stycznia w sprawie Starego Gaju zabrał głos Prezydent miasta Lublin Krzysztof Żuk, który zwrócił się do Ministra Klimatu i Środowiska o uznanie lasów leżących w granicach Lublina za lasy ochronne (Nota bene, niedługo później okazało się, że Stary Gaj posiada od wielu lat status lasu ochronnego). Ratusz zwrócił się do Nadleśnictwa Świdnik z propozycją podjęcia rozmów w sprawie ustanowienia na obszarze lasu Stary Gaj zespołu przyrodniczo-krajobrazowego. Prezydent natomiast przygotował uchwałę, która została przedstawiona na sesji rady Miasta. Uchwała dotyczyła wyrażenia woli ochrony lasu Stary Gaj. Przed zaplanowaną sesją, przekazaliśmy członkom i członkiniom Rady Miasta apel, w którym zawarliśmy nasze postulaty. Uchwała została po burzliwej wielogodzinnej dyskusji przyjęta.
5. Protesty
Nie sposób wymienić wszystkich głosów zajmujących stanowisko przeciwko wycince w Starym Gaju. W sprawę bardzo zaangażowało się Towarzystwo dla natury i Człowieka, które już w 2020 roku złożyło na ręce prezydenta propozycję koncepcji ochrony Lipowej Doliny oraz podejmowało wysiłki na rzecz ustanowienia nowych pomników przyrody w tym miejscu. Sytuacja na bieżąco była komentowana przez profil Lubelski Stary Gaj na facebooku. Pismo w sprawie Starego Gaju przekazał Ministrowi Klimatu i Środowiska członek Młodzieżowej Rady Klimatycznej - Bartosz Marzec. Interepelację w sprawie wycinki zgłosił poseł Michał Krawczyk. 24 stycznia odbył się spacer połączony z fotoakcją przeciwko wycince organizowany przez Extinction Rebelion Lublin. Do tego należy doliczyć mnóstwo artykułów w mediach, dziesiątki komentarzy i głosy indywidualnych osób.
6. PUL 2021-2030
Pod koniec stycznia rozpoczęły się konsultacje społeczne w sprawie Planu Urządzenia Lasu Nadleśnictwa Świdnik na lata 2021-2030, który będzie określał sposób prowadzenia gospodarki leśnej przez kolejne dziesięć lat m. in. w Starym Gaju i Dąbrowie oraz innych lasach wokół Lublina. Zaangażowaliśmy się w proces zbierania uwag, do czego zachęcaliśmy również osoby, które podpisały się pod petycją. 5 marca 2021 w odpowiedzi na uwagi do PUL, Nadleśnictwo poinformowało, że "W odpowiedzi na zapotrzebowanie społeczne nadleśnictwo ODSTĘPUJE od prowadzenia planowych czynności gospodarczych w wydzieleniach 177b oraz 178a lasu Stary Gaj, gdzie - z uwagi na wysoką wartość przyrodniczą - proponowane jest utworzenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego pod roboczą nazwą "Lipowa Dolina"."
Zadeklarowano również, że w dokumentach programujących gospodarkę w lasach pojawią się zapisy że w lasach Stary Gaj i Dąbrowa powinny być zachowane tzw. drzewa biocenotyczne charakterystyczne dla siedlisk grądowych. (chodzi o drzewa wyróżniające się wiekiem, rozmiarem, dziuplaste, tworzące warunki siedliskowe dla zwierząt)
7. Podpisy
4 lutego przekazaliśmy 2617 podpisów pod petycją do Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Lublinie, Nadleśnictwa Świdnik oraz Przewodniczącego Rady Miasta Lublin. 9 kwietnia otrzymaliśmy odpowiedź. Część postulatów znalazła swoje odzwierciedlenie w stworzonym Planie Urządzania Lasu dla Nadleśnictwa Świdnik na lata 2021-2030. Nadleśniczy odpowiedział na poszczególne postulaty. Nadleśnictwo wyjaśniło, że wszystkie realizowane cięcia są zgodne z prawem, a ograniczenie cięć doprowadziłoby do negatywnych zmian w drzewostanach. Dowiedzieliśmy się również, że muszą być usuwane drzewa stanowiące „zagrożenie dla życia, zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców oraz infrastruktury położonej w ich bezpośrednim sąsiedztwie”.
Z całym pismem oraz naszą odpowiedzią można zapoznać się tutaj: https://www.facebook.com/
8. Fake Newsy
1 kwietnia profil Lubelski Stary Gaj zaalarmował, że w wydzieleniach 177 i 178 prowadzone są w dalszym ciągu wycinki. Lasy Państwowe zaprzeczyły tłumacząc, że wycinki prowadzone były w grudniu 2020 i zażądały wizji lokalnej. 2 kwietnia nadleśnictwo Świdnik opublikowało post pt. "Stop Fake Newsom": https://swidnik.lublin.lasy.
Wzdłuż wydzieleń 177b oraz 178a pod koniec zeszłego roku wyciętych zostało kilkadziesiąt drzew. W odpowiedzi na alarm, nadleśnictwo Świdnik poinformowało, że drzewa, które zostały wycięte wzdłuż pasa drogowego usunięto na wniosek złożony przez lokalnych mieszkańców, poparty jako zasadny przez Urząd Gminy Konopnica.
9. Informacja publiczna
W odpowiedzi na artykuł postanowiliśmy zwrócić się do nadleśnictwa z wnioskiem o dostęp do informacji publicznej.
Zapytaliśmy Nadleśnictwo o następujące informacje:
- W jakiej formie i od ilu lokalnych mieszkańców spłynął do Nadleśnictwa Świdnik wniosek dotyczący wycięcia drzew wzdłuż pasa drogowego opisanego w poście na stronie internetowej Nadleśnictwa Świdnik.
- Poprosiliśmy o kopię dokumentu potwierdzającego poparcie wniosku przez Urząd Gminy Konopnica.
- Czy wycięte wzdłuż pasa drogowego drzewa zostały sprawdzone pod kątem obecności ptasich gniazd.
- Ile okolicznych mieszkańców otrzymało zgodę i wniosło opłatę dotyczącą możliwości zbierania pozostałości ze Starego Gaju (tzw. samowyrób).
Nadleśnictwo poinformowało nas, że otrzymało 3 wnioski o wycięcie drzew w formie telefonicznej.
Z załączonych pism z Urzędu Gminy Konopnica wynika, że w 2019 roku gmina zwróciła się z prośbą o korektę koron drzew przy drodze lub możliwość dokonania prac pielęgnacyjnych własnymi siłami. W 2020 roku gmina poprosiła o podcięcie konarów drzew oraz usunięcie suchych drzew wchodzących w skrajnię drogi.
Z treścią pisma oraz z naszym komentarzem można zapoznać się tutaj: https://www.facebook.com/
10. Co dalej?
W kwietniu zapytaliśmy Ratusz o dalsze kroki w celu utworzenia zespołu przyrodniczo - krajobrazowego w Starym Gaju w Lublinie. Miasto Lublin odpowiedziało, że w celu potwierdzenia walorów przyrodniczych terenu, zlecono przeprowadzenie jego inwentaryzacji zespołowi złożonemu z przyrodników i ekologów lubelskich uczelni wyższych. Obecnie trwają prace terenowe.
Po ich zakończeniu powstanie raport. Po jego otrzymaniu miasto Lublin przygotuje uchwałę w sprawie ustanowienia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego na terenie leśnictwa Stary Gaj, który po uzgodnieniu przez regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Lublinie, będzie przedstawiony na sesji Rady Miasta.
Z treścią odpowiedzi można zapoznać się tutaj: https://www.facebook.com/
To be continued...